Ανδρική υπογονιμότητα: Όλα τα βήματα για το επιθυμητό αποτέλεσμα
Όσα πρέπει να γνωρίζεις για να δώσεις λύσης στο πρόβλημα.
Η υπογονιμότητα στις μέρες μας είναι ένα κοινό πρόβλημα των ζευγαριών που δείχνει διαρκώς αυξητικές τάσεις. Ένα ζευγάρι χαρακτηρίζεται ως υπογόνιμο, όταν μετά από ένα χρόνο συνεχών επαφών, δεν επιτυγχάνεται γονιμοποίηση. Η υπαιτιότητα βαρύνει εξίσου τον άντρα και τη γυναίκα.
Παράγοντες που επιδρούν στην ποιότητα του σπέρματος
Στον 21ο αιώνα, η ποιότητα του ανδρικού σπέρματος και επακόλουθα η γονιμοποιητική ικανότητα πλήττονται από πολλαπλούς παράγοντες τόσο περιβαλλοντικούς όσο και οργανικούς. Η έκθεση του άρρενος εμβρύου στο κάπνισμα σχετίζεται με μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα. Όσον αφορά στις περιβαλλοντολογικές συνθήκες τόσο η ατμοσφαιρική ρύπανση στα αστικά κέντρα όσο και τα εντομοκτόνα-παρασιτοκτόνα στις αγροτικές περιοχές επηρεάζουν δυσμενώς την ποιότητα του σπέρματος. Επίσης, οι καθιστικές συνθήκες εργασίας και ζωής αυξάνουν τη θερμοκρασία του οσχέου και βλάπτουν τη σπερματογένεση. Επιπρόσθετα, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και το αλκοόλ δρουν αρνητικά στην ποιότητα του σπέρματος, ενώ το αυξημένο stress δρα οξειδωτικά μειώνοντας τις γονιμοποιητικές παραμέτρους του σπέρματος. Παράλληλα, η έντονη σωματική άσκηση και η χρήση αναβολικών ουσιών και φαρμάκων (αντικαταθλιπτικά) ελαττώνουν την ποιότητα του σπέρματος. Αντίστοιχα, κάποιες γενετικές ανωμαλίες (σύνδρομο Klinefelter, κυστική ίνωση), η κρυψορχία, οι φλεγμονές του αναπαραγωγικού συστήματος, ο καρκίνος των όρχεων, η κιρσοκήλη και η αύξηση της ηλικίας έχουν συσχετισθεί με την υπογονιμότητα.
Διερεύνηση ανδρικής υπογονιμότητας
Πρώτο βήμα στη διερεύνηση αποτελεί το λεπτομερές ατομικό, οικογενειακό και ιατρικό ιστορικό. Ακολουθεί η σχολαστική κλινική εξέταση των έξω γεννητικών οργάνων προς αποκλεισμό δυσμορφιών και κρυψορχίας, κακοήθειας ή κιρσοκήλης. Εν συνεχεία, ζητείται ένα σπερμοδιάγραμμα και ένα υπερηχογράφημα οσχέου. Το σπερμοδιάγραμμα λαμβάνει χώρα μετά αποχή από εκσπερμάτιση για 3-5 ημέρες και αξιολογούνται η κινητικότητα και ο όγκος του σπέρματος καθώς και άλλες εξειδικευμένες παράμετροι. Επί επηρεασμένου σπερμοδιάγραμματος, συνιστάται επανάληψη σε 3 μήνες. Επί βαριάς ολιγοασθενοσπερμίας ή αζωοσπερμίας συνιστώνται ορμονολογικές εξετάσεις, καρυότυπος, έλεγχος για γενετικές παθήσεις,μέτρηση συστατικών σπερματικού υγρού, μέτρηση οξειδωτικού stress του σπέρματος, έλεγχος κατάτμησης του σπερματικού DNA.
Αντιμετώπιση ανδρικής υπογονιμότητας
- Ολιγοασθενοσπερμία: Υποβοήθηση με συμπληρώματα διατροφής που μειώνουν το οξειδωτικό stress και νέο σπερμοδιάγραμμα σε 6 μήνες.
- Βαριά ολιγοασθενοσπερμία ή αζωοσπερμία: Βιοψία όρχεων με μικροσκόπιο (micro TESE – η πιο σύγχρονη κι ελάχιστα επεμβατική μέθοδος) και προσπάθεια ανεύρεσης σπερματοζωαρίων στα σπερματικά σωληνάρια με συνοδό κατάψυξη αυτών καθώς και βιοψία προς αποκλεισμό υποκείμενης κακοήθειας.
- Κιρσοκήλη: Εάν το σπερμοδιάγραμμα είναι επηρεασμένο σε δύο συναπτά σπερμοδιαγράμματα με διαφορά 3 μηνών, συνιστάται χειρουργική αποκατάσταση. Για καλύτερα αποτελέσματα προτείνεται η αντιμετώπιση με μικροσκόπιο (microvaricoselectomy) που προστατεύει καλύτερα τους αρτηριακούς κλάδους που αιματώνουν τον όρχι.
Ευχαριστούμε τον Κοτσίρη Δημήτριο, Στρατιωτικό Ιατρό και Χειρουργό Ουρολόγο-Ανδρολόγο, επιμελητή της Ουρολογικής Κλινικής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών, υποψήφιο διδάκτορα της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών, εξειδικευθέντα στην Ανδρολογία και Υπογονιμότητα στην Ά Πανεπιστημική Ουρολογική του ΑΠΘ, συγγραφέα άρθρων σε διεθνή ουρολογικά περιοδικά και βιβλία (www.demo.kotsiris-urology.com).
